Kategoria: Niezastąpiona wiedza

„We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.”

Art. 3 ust. 1 Konwencji o prawach dziecka brzmi

Właśnie ten zapis konwencji praw dziecka powinien zawsze przyświecać nam wszystkim , kiedy dzieciom dziej się źle, lub ich życie lub zdrowie jest zagrożone.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa do zabezpieczenia dziecka a co za tym idzie, zabranie go od z rodziny biologicznej może dojść w następujących sytuacjach:

1. Przymusowego odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką przez kuratora sądowego.
2. Odebrania dziecka z rodziny przez pracownika socjalnego w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie.
3. W sytuacjach kryzysowych podczas interwencji Policji

W tym artykule chcemy skupić się na ostatnim punkcie. W czasie codziennej służby policji może dochodzić do sytuacji zabezpieczenia dziecka podczas interwencji Policji w sytuacjach wymagających zapewnienia dziecku natychmiastowej opieki. Do sytuacji takich możemy zaliczyć:

– kiedy dziecko jest świadkiem/uczestnikiem sytuacji przemocy, w tym przemocy w rodzinie,

– kiedy dzieci, jako uczestnicy sytuacji zagrażającej ich bezpieczeństwu w inny sposób (np. libacji alkoholowej, kłótni rodziców).

Najczęściej interwencja Policji ma miejsce w sytuacji, kiedy rodzice będąc w stanie upojenia alkoholowego nie są w stanie sprawować prawidłowej pieczy nad dzieckiem.

W sytuacji, kiedy dziecko musi zostać zabrane od rodziny biologicznej i umieszczone w bezpiecznym miejscu.  Na Policji ciąży obowiązek umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego lub placówki opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego.

Interwencja w trybie art 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, może być również podjęta przez Policję na podstawie informacji przekazanej przez kuratora sądowego. Może mieć to miejsce w sytuacji, kiedy np. z uwagi na porę dnia nie mógł on skontaktować się z sędzią rodzinnym, aby ten po wysłuchaniu relacji kuratora mógł wydać z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia, w tym o umieszczeniu dziecka w jednostce systemu pieczy zastępczej.
Policjant podejmujący interwencję na żądanie kuratora sądowego ma prawo oczekiwać, że kurator udzieli mu niezbędnej pomocy w zakresie chociażby wskazania placówki pieczy zastępczej, do której należy przewieźć dziecko.

Należy pamiętać, że podczas takich interwencji najważniejszy jest interes dziecka i zabezpieczenie jego dobra. Dlatego też we wspomnianych sytuacjach od osób biorących udział w interwencji oczekuje się, że będą starali się uspokoić dziecko, wytłumaczyć mu, co się stało zrozumiałym dla jego wieku i rozwoju językiem, upewnić je, że jest pod dobrą opieką i że nie grozi mu żadne niebezpieczeństwo. Należy również umożliwić dziecku zabranie z domu ulubionej maskotki. Bardzo ważne jest ustalenie aktualnego stanu zdrowia dziecka i tego, czy nie wymaga specjalistycznej opieki lekarskiej.

Dziecko, które zabierane jest z domu rodzinnego ( nawet, jeśli dzieje się w nim źle i jest krzywdzone) doznaje ogromnego stresu i jest zdezorientowane. Trafiając do rodziny zastępczej pełniącej funkcje pogotowia zostać zaopiekowanie. Otrzyma tam wsparcie i pomoc w pieszych godzinach i dniach po zabraniu go z domu.

To ważne, aby dzieci mogły trafić w bezpieczne miejsce, w którym będą mogły liczyć na wsparcie i pomoc stałych opiekunów.

Środowisko i atmosfera, w jakiej dzieci dorastają i jak są traktowane, wpływa na ich zachowania   

• ­ Jeśli dziecko żyło w atmosferze krytyki – nauczyło się potępiać,
• ­ Jeśli dziecko doświadczyło wrogości – nauczyło się walczyć,
• ­ Jeśli dziecko musiało znosić kpiny – nauczyło się nieśmiałości,
• ­ Jeśli dziecko było zawstydzane – nauczyło się poczucia winy,

Gdy spojrzymy na to, jak dziecko mogło być traktowane w rodzinie biologicznej, lub wcześniej przez innych dorosłych, jego zachowanie zaczyna nam się objawiać jako reakcje na to co działo się w jego życiu wcześniej.
Zachowania agresywne w stosunku do innych, lub wycofanie się dziecka to odpowiedz na to jak było traktowane i jakie wzorce były mu wpajane.  

Rodzice zastępczy muszą na nowo pokazać prawidłowe wzorce zachowań. Dzięki temu, że dziecko doświadczy:

• ­ tolerancji i akceptacji – nauczy się akceptować swoje niedoskonałości,
• zachęty – zechce podejmować nowe wyzwania,
• ­akceptacji i pochwały – nauczy się poczucia sprawiedliwości,
• aprobaty – nauczy się lubić siebie,
• ­akceptacji i przyjaźni – łatwiej będzie mu znaleźć przyjaciół i nie będzie bał się nawiązywać nowych znajomości,
• ­poczucia bezpieczeństwa – nauczy się, że może ufać swoim opiekunom.

Rodzina zastępcza jest nie jednokrotnie przystanią w, której dziecko może poczuć się w pełni dzieckiem, bez potrzeby przyjmowania postaw obronnych.

tekst napisany na podstawie “Poradnik Zastępczego Rodzicielstwa” wydanego przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie.

Rodzina jest jak system połączonych naczyń, niewłaściwe  funkcjonowanie jednego z członków powoduje zachwianie całym systemem – w tym przypadku całą rodziną, najbardziej odczuwa to dziecko, jako najsłabsze jego ogniwo.

• Dysfunkcja z powodu, których dzieci trafiają do pieczy zastępczej są:
• Przemoc fizyczna lub psychiczna, wykorzystywane seksualne
• Uzależnienie od środków odurzających
• Porzucenie dzieci

Dziecko, które wychowuje się rodzinie z różnego rodzaju dysfunkcjami doświadcza:

• Ciągłego stresu i napięcia
• Oddzielenia od rówieśników – boi się, że ktoś może się dowiedzieć, co dzieje się w jego domu, zaprzecza, że coś dzieje się w jego domu,
• Zamiany ról: starsze dziecko czuje odpowiedzialność za młodsze rodzeństwo,
• Trudnych dla niego emocji: wstydu, bezradności, niepewności, lęku, strachu, poczucia winy, żalu, tłumionej złości i wściekłości.

Dziecko wychowujące się w rodzinie dysfunkcyjnej stara się przystosować do warunków, w których żyje. Niestety naturalną reakcją dziecka na inwazyjne zachowania rodziców są trudne emocje, które rodzą się w nim m.in.: bunt, złość, lęk, żal czy smutek. Sposobem na przetrwanie staje się przystosowanie do sytuacji.

Wzory zachowań, które zaczyna realizować dziecko, są pewnego rodzaju sposobem przetrwania. Jest gotowe do poświęcania siebie, rezygnacji z własnych potrzeb, planów, pragnień, marzeń.
Poczucie własnej wartości u takiego dziecka jest bardzo niskie, nie wierzy ono w swoje możliwości. Wpływ na to ma przekaz, który dziecko mogło otrzymać od swoich opiekunów, że jest „nie takie jak trzeba”, ‘nie jest wystarczająco udane”, „nigdy nie robi czegoś jak należy”, „zawsze są z nim kłopoty”, „powinno się bardziej starać”, „jak zwykle nie robi tego, co do niego należy”, itp.

Wszystkie wymienione czynnik i reakcje dziecka mają wpływ na to jak w przyszłości będzie ono funkcjonować w społeczeństwie.

Czy powieli zachowania opiekunów ?

Czy uda mu się wyrwać z „zamkniętego kręgu”?

Rodzice zastępczy mierzą się wieloma wyzwaniami jednocześnie. Wiele problemów, zdarzeń które w rodzinach mają miejsce w przeciągu rok, w rodzinie zastępczej dzieje się w ciągu tygodnia czy miesiąca. Praca ze zranionym dzieckiem to nie to samo, co z dzieckiem, które wychowywało się w rodzinie w której mogło liczyć na miłość i wsparcie . Każda osoba będąca rodziną zastępczą powinna być odpowiednio zaopiekowania i wspierana przez organizatora pieczy zastępczej, psychologów, pedagogów, lekarzy, rodzinę czy przyjaciół.

Rodzice zastępczy to ludzie wielu zawodów, na których spoczywa odpowiedzialność za dzieci które przyjęli. Zdarza się, że dochodzą do ściany, osiągają „punkt krytyczny”, który może dotyczyć ich zdrowia czy obciążenia emocjonalnego.
O takiej sytuacji mówi Edyta Wojtasińska – mam zastępcza, ekspert Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej.

Zapraszamy do obejrzenia jej wypowiedzi.

Temat przejścia dzieci między rodzinami zastępczymi a adopcyjnymi jest trudnym tematem, z którym zdarza się zmierzyć rodzicom zastępczym i dzieciom będącym w ich rodzinach. Edyta i Jarosław Wojtasińscy, którzy tworzą rodzinę zastępczą od 27 lat i którym zdarzyło się, że dzieci trafiające do nich zostały później skierowane do rodziny adopcyjnej podzielili się swoimi doświadczeniami.

“ Doświadczyliśmy tego, że odchodziły od nas dzieci do adopcji, było to trudne zarówno dla nas, jaki i dla dzieci, które były w naszej rodzinie, ponieważ pokochaliśmy je jak nasze własne. 

Tworząc rodzinę zastępczą i odpowiadając na potrzeby dzieci, które nie mogą wychowywać się we własnych rodzinach, nie mogą być ze swoimi rodzicami. Zrozumieliśmy, że niektórym z nich jesteśmy potrzebni na pewnym etapie ich życia. Przez pobyt w naszej rodzinie w tych dzieciach zadzieje się coś takiego , co będzie kapitałem na przyszłość, ponieważ te dzieci potrzebują nas tu i teraz. Zgodziliśmy się na to, że ziarno, które zasialiśmy w nich, że nie będziemy widzieć owoców tego, co zasialiśmy. Wiedzieliśmy, że naszym obowiązkiem jest przyjąć je, uleczyć zranienie, pomóc uporać się z tym wszystkim, co je obciąża. Obdarzyć je miłością, akceptacją, zrozumieniem na czas kiedy są w naszej rodzinie.

Z mojej perspektywy dowodem naszej miłości do tych dzieci, które przyszły i później odeszły do adopcji, było właśnie to, że w pewnym momencie podjęliśmy  decyzję, że “ tak niech idą „, niech znajdą miejsce w rodzinie, która je pokochała. Zostaliśmy z mężem poproszeni na rodziców chrzestnych, mieliśmy niesamowity przywilej patrzenia jak ta nowa rodzina funkcjonuje, jaką radością są dzieci, które do nich trafiły. Chłopcy byli również nasza radością, ale byli oni w takiej grupie wiekowej, że szybko mogli znaleźć rodziną, która będzie mogła ich adoptować. “

Przejścia pomiędzy rodzinami są trudne, ale obecnie wiemy jak pomóc dzieciom i jak je wesprzeć w tym procesie, jak im towarzyszyć w tym niełatwym procesie.

Wiele jest rodzin zastępczych, które są właśnie takim „ przystankiem” w niełatwej drodze dzieci, które trafiają do rodzin zastępczych a później do adopcji. Rodziny te odkryły w sobie pewnego rodzaju powołanie. Zrozumiały, że są dla dzieci,  po to, aby przygotować ich i pomóc wejść w nowe życie, z nową rodziną.